Polatlı Müftülüğü bu haftaki Ramazan ayı yazında Takva yı anlattı. Müftü Hayri Cihangeri “İslam dini, itikad, ibadet ve ahlak esaslarıyla birlikte bir ilahî kurallar ve değerler bütünüdür. Konumuz olan “takva” da bunlardan biridir. Kur’ân-ı Kerim’de Allah dostlarının nitelikleri anlatılırken iman ve takvâdan bahsedilmektedir. Takvâ kelimesi esas itibariyle, herhangi bir şeyi, ona zarar verecek şeylerden korumaktır. Dinî bir kavram olarak ise takvâ; “Kişinin itaatte bulunarak nefsini Allah’ın korumasına bırakması ve bu suretle, âhirette zarar ve elem verecek şeylerden kendini iyice koruması” şeklinde tarif edilmiştir. Takva sahibine “muttaki” denir.
“Takvâ, insanı Allah’tan uzaklaştıracak şeylerden uzak durmaktır” “Takvâ, nefsin arzularını terk etmek ve yasaklardan uzak durmaktır” ve “Takva; Allah’tan korkarak günahlardan kaçınmakta, Allah’ın emir ve yasaklarına uymakta titizlik göstermek, Allah ’ın himayesine girmek, emrini tutup azabından korunmaktır”2 şeklinde de tanımlanmıştır. Bu tanımlardan da anlaşılacağı gibi takvâ kelimesi; mümin insanın, Allah’ın emir ve yasaklarına uyma konusunda titizlik göstermesi, yaşantısının her safhasında ölçülü ve tutarlı, dinî hükümler karşısında duyarlı olması anlamına gelmektedir. Hz.Ömer ile ashaptan Übeyy b. Kâ’b arasında geçen şu diyalog da bu tanımın doğruluğunu teyit etmektedir. Hz.Ömer, takvâ kelimesinin ne anlama geldiğini kendisine sorduğunda Übeyy b. Kâ’b ona şu karşılığı vermiştir:
– Dikenli yolda hiç yürümedin mi?
– Yürüdüm.
– O zaman ne yaptın?
– Paçalarımı sıvayıp dikenlere basmamaya gayret ettim.
– İşte takvâ odur.
MUTTAKÎ İNSANI DİĞERLERİNDEN AYIRAN EN ÖNEMLİ ÖZELLİK ŞUNLARDIR:
– Kur’ân-ı Kerim’i rehber edinip onun yolundan gitmek.
– Bela ve musibetlere karşı sabırlı olmak,
– Allah’ın takdiri neticesinde meydana gelen tecellilere razı olmak,
– Allah’ın bahşetmiş olduğu nimetlere şükretmek,
Müslümanın gerçek anlamda muttaki olarak yaşayabilmesi için; günah dikenleriyle dolu hayat yolunda çok dikkatli yürümesi, kalbi basiretli ve dikkatli olması, hırs çukuruna, şehvet bataklığına ve haram uçurumuna düşmekten sakınması, iman, ibadet ve ahlakını son nefesine kadar koruması gerekir.
“Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten nasıl sakınmak gerekiyorsa öylece sakının ve siz ancak Müslümanlar olarak ölün” (Âl-i İmrân:3/102) anlamındaki âyet bu gerçeğe işaret etmektedir.
Bu âyet-i kerimede, insanların dünya ve ahirette mutlu ve huzurlu bir hayat sür melerini sağlayacak bazı ilahî emirler yer almaktadır ki, bunların ilki ve en önemlisi şudur: Allah’a karşı gelmekten nasıl sakınmak gerekiyorsa öylece sakının. O’na karşı takvâ, ibadet ve itaat görevinizi eksiksiz olarak, hakkıyla yerine getirin.
Müminler Allah’a ihlasla ibadet etmek, hiçbir tarafa sapmaksızın, dosdoğru hidayet yolunu takip etmek, ilahî gazap ve azaba maruz kalmaktan sakınmak, sevap ve hoşnutluğunu kazanmayı umarak hayırlı ve sâlih ameller işlemek göreviyle yükümlüdürler. Kısaca Allah’ın emir ve yasaklarına riayet etmek, yapılmasını emrettiği işleri yapmak, yasakladığı işleri yapmaktan da uzak durmakla görevlidirler.
TAKVÂ KELİMESİNİN EN GÜZEL TANIMINI, HZ.ALİ GETİRMİŞTİR
“Takvâ, Allah’tan korkmak, Kur’ân ile amel etmek, aza razı olmak ve göç günü ne (âhirete) hazırlanmaktır.”4
Allah’ın emirlerini yerine getiren, yasaklarını ihlal etmekten korkup sakınan, O’na karşı saygılı olan, kendisi için takdir edilen rızık az da olsa onunla yetinen ve başkalarının malına göz dikmeyen, hırslı ve tamahkâr olmayan, ahirette ilahî sevap ve mükâfata kavuşmak için dünyada iken gerekli hazırlıkları yapan insana yakışan en güzel vasıf, takvâdır.
NASIL MUTTAKİ OLUNUR?
Bu sorunun doğru cevabını bulmalıyız ki, takvanın gerçek mahiyetini öğrenebilelim ve kamil manada bir takva hayatı yaşayabilelim. Takvanın gerçek ve doyurucu tanımını, her alan da bize nurlu ufuklar açan Allah Resulünün ifadelerinde aramalıyız. Mesela ashab-ı kiramdan Ebu Hureyre’nin rivayet ettiği bir hadis-i şerif, efradını cami ağyarını mani bir şekilde takvayı bize net bir şekilde tanımlamaktadır:
“Birbirinize haset etmeyin. Kendiniz almak istemediğiniz halde diğerini zarara sokmak için bir malı övüp fiyatını artırma yarışına kalkışmayın. Birbirinize buğz etmeyin. Birbirinize yüz çevirip arka dönmeyin. Sizden bazınız diğer bazınızın alış verişi üzerine alış verişe girişmesin. Ey Allah’ın kulları! Birbirinizle kardeşler olunuz. Müslüman Müslümanın kardeşidir. Müslüman Müslüman’a zulmetmez. Yardıma muhtaç olduğu zamanda onu yalnız ve yardımcısız bırakmaz. Onu hor ve hakir görmez. Takva işte budur. “Resulullah (a.s) “takva işte budur” sözünü üç defâ tekrarlamış ve her seferinde de eli ile göğsüne işaret etmiştir. 5
MUTTAKİLERİN ÖZELLİKLERİ
Muttakî insanlarda bulunan özellikler nelerdir? Bu sorunun cevabını şu ayet-i kerimeleri esas alarak bulmaya çalışalım:
“İyilik (îman, iyi amel, söz, fiil ve davranış), yüzlerinizi doğu ve batı taraflarına çevirmeniz (den ibaret) değildir. Asıl iyilik, Allah’a, âhiret gününe, meleklere, kitap ve peygamberlere iman edenlerin; mala olan sevgilerine rağmen, onu yakınlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmışa, (ihtiyacından dolayı) isteyene ve (özgürlükleri için) kölelere verenlerin; namazı dosdoğru kılan, zekâtı veren, antlaşma yaptıklarında sözlerini yerine getirenlerin ve zorda, hastalıkta ve savaşın kızıştığı zamanlarda (direnip) sabredenlerin tutum ve davranışlarıdır. İşte bunlar, doğru olanlardır. İşte bunlar, Allah’a karşı gelmekten sakınanların ta kendileridir” (Bakara: 2/177).
BU ÂYET-İ KERİMEDE TAKVA SAHİBİ İNSANIN ÖZELLİKLERİ ŞÖYLE SIRALANMIŞTIR:
İMAN Muttaki insanın ilk temel özelliği imandır. Çünkü iman, takvanın esası, takvâ ise imanın binasıdır. Temelsiz bina kurulamayacağı gibi, sadece temele de bina denilemez. Îman, insanı her şeyin ve her değerin üstüne çıkaran, ona şeref ve üstünlük kazandıran bir dönüm noktasıdır. İnsanlık bir tek Allah’a iman edip bağlanmadıkça ne doğru yolu bulabilir, ne de ciddiyet ve eşitlik ölçüsü içinde varlık aleminin birleştiği gibi el ele verip münasebet ve hedeflerini bir noktada toplayabilir.
İNFAK Müminin malının Allah yolunda karşılık beklemeden harcamasıdır. Muttakî insan bencil değildir, Allah’ın kendisine verdiği nimetlerden muhtaç olanları da yararlandırır.
NAMAZ Muttakilerin en belirgin özelliklerinden biri beş vakit namaz kılmalarıdır. Kur’ân-ı Kerîm’de müteaddit defalar muttakilerin, müminlerin bu özellikleri vurgulanır.
ZEKÂT Mal ve mülkün asıl sahibi yüce Allah olduğundan kullarına servet ihsan ederken bu servetten fakirlere zekât ismi altında bir hak ayırmalarını da şart koşmuştur. Muttakiler bu görevi eksiksiz yerine getirirler.
AHDE VEFA
İslâm’ın temel prensiplerinden biri ahde vefa, verilen söze, yapılan sözleşmelere uymaktır. Ahde vefa; fert, aile, toplum ve millet ve devletler arasında güvenin sağlanabilmesi için önemli bir ilkedir. Muttakî insan, hem Allah’a hem de insanlara verdiği söze tümüyle sadakat eder.
SABIR
Muttaki insan, zorluklar karşında yılmaz, haramlara, musibetlere ve ibadetlerin meşakkatlerine karşı sabırlı olur. Muttakî, Yüce Allah’ın her zorluktan sonra bir kolaylık lutfedeceğini bilir sabır, sebat ve tahammül gösterir.
HBR AYSUN YILMAZ BENLİ
